| Polish | English |
| biologia gleb | soil biology The study of the living organisms, mainly microorganisms and microinvertebrates which live within the soil, and which are largely responsible for the decomposition processes vital to soil fertility (badanie żywych organizmów, głównie mikroorganizmów i mikroskopijnych bezkręgowców, które żyją w glebie i są w dużej mierze odpowiedzialne za procesy rozkładu niezbędne dla żyzności gleby) |
| chemizm gleb | soil chemistry The study of the inorganic and organic components of the soil and its life cycles (badanie nieorganicznych i organicznych komponentów gleby i jej procesów życiowych) |
| degradacja gleb | soil degradation Soil may deteriorate either by physical movement of soil particles from a given site or by depletion of the water-soluble elements in the soil which contribute to the nourishment of crop, plants, grasses, trees, and other economically usable vegetation. The physical movement generally is referred to as erosion. Wind, water, glacial ice, animals and tools in use may be agents of erosion (wyniszczenie gleby, które może być wynikiem fizycznego usunięcia cząstek glebowych z konkretnego miejsca lub zubożenie elementów rozpuszczalnych w wodzie) |
| degradacja gleby | soil degradation |
| degradacja gleby | soil deterioration |
| degradacja gleby | land degradation |
| erozja gleb | soil erosion Detachment and movement of topsoil or soil material from the upper part of the profile, by the action of wind or running water, especially as a result of changes brought about by human activity, such as unsuitable or mismanaged agriculture (odrywanie się i ruch powierzchniowej warstwy gleby lub materiału glebowego z górnej warstwy profilu, w wyniku działania wiatru lub płynącej wody) |
| funkcja gleby | soil function The main soil function is participation in the material transformation and migrating processes occurring in the natural environment on which the functioning of ecosystems depends. The most active participants in the occurring processes are microorganisms and invertebrates, whose activity, different variety, complex structure, and abundance accurately reflect the soil type and its characteristics: so they are important indicators of ecological stability. The variety of soil organisms determine its self-regulatory and self-cleaning capacity (główne funkcje gleby to przekształcanie materii i pośredniczenie w jej migracji, co warunkuje istnienie ekosystemów w warunkach naturalnych) |
| gleba i ziemia, w tym kamienie | soil and stones |
| gleba zanieczyszczona | contaminated soil Soil which because of its previous or current use has substances under, on or in it which, depending upon their concentration and/or quantity, may represent a direct potential or indirect hazard to man or to the environment (gleba, w której na skutek jej wcześniejszego lub obecnego użytkowania znajdują się substancje szkodliwe dla ludzi lub środowiska) |
| jakość gleb | soil quality All current positive or negative properties with regard to soil utilization and soil functions (całość pozytywnych i negatywnych właściwości gleby w odniesieniu do przydatności gleby i jej funkcji) |
| mechaniczne obciążenie gleby | soil loading In soil mechanics and civil engineering the term is used to denote the increased weight brought to bear on the ground surface (termin stosowany do określenia wzrastającej masy obciążającej powierzchnię gruntu) |
| mechanika gleb | soil mechanics The study of the physical properties of soil, especially those properties that affect its ability to bear weight such as water content, density, strength, etc. (badanie fizycznych właściwości gleb) |
| mineralogia gleb | soil mineralogy Study of the formation, occurrence, properties, composition, and classification of the minerals present in the soil (badanie tworzenia się, występowania, właściwości, składu i klasyfikacji minerałów występujących w glebie) |
| nawożenie gleb | soil fertilisation The application of any organic or inorganic material of natural or synthetic origins to a soil to supply one or more elements essential to the growth of plants (stosowanie do gleby materiałów organiczncyh lub nieorganicznych pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w celu wzbogacenia jej w jeden lub wiele elementów niezbędnch do wzrostu roślin) |
| niezanieczyszczona gleba | unpolluted soil |
| odkażanie gleb | soil decontamination Technologies employed in the removal of PCBs, PAH, pesticides and, more generally, of organic compounds by physical, chemical or biological treatments (techniki stosowane przy usuwaniu polichlorowanych bifenyli i wielkopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), pestycydów i ogólnie części organicznych poprzez zabiegi fizyczne, chemiczne i biologiczne) |
| osiadanie gleb | soil settling Compaction involves the close-packing of the individual grains mainly by the elimination of pore-space and expulsion of entrapped water; this is normally brought about by the weight of the overlying sediments (ścisłe upakowanie poszczególnych ziaren poprzez eliminację porów - przestrzeni pomiędy ziarnami) |
| poprawa jakości gleby | soil improvement Process of protecting the soil from excessive erosion and making soil more fertile and productive (proces ochrony gleby przed nadmierną erozją i użyźnianie gleby, wraz ze wzrostem jej produkcyjności) |
| prawodawstwo dotyczące ochrony gleb | soil conservation legislation A binding rule or body of rules prescribed by a government to protect and prevent the loss of an area's surface layer of decomposed rock and organic material, valued for its nutrients and ability to support life (proces powstawania aktów prawodawczych dotyczących ochrony i przeciwdziałania utracie wierzchniej warstwy rozdrobnionych skał i materii organicznej, cennej ze względu na swoje wartości odżywcze i zdolność podtrzymania życia) |
| samoooczyszczanie się gleby | purification through the soil The act or process in which a section of the ground is freed from pollution or any type of contamination, often through natural processes (działanie lub proces, w ramach którego w naturalnym procesie z gleby usuwane są zanieczyszczenia) |
| sekwestracja dwutlenku węgla w glebie | soil carbon sequestration |
| stabilizacja gleb | soil stabilisation Chemical or mechanical treatment designed to increase or maintain the stability of a soil mass or otherwise to improve its engineering properties, as by increasing its shear strength, reducing its compressibility, or decreasing its tendency to absorb water. Stabilization methods include physical compaction and treatment with cement, lime, and bitumen (oddziaływanie chemiczne lub fizyczne zwiększające lub utrzymujące stabilność gleb lub poprawiające ich właściwości techniczne) |
| struktura gleb | soil structure The combination or aggregation of primary soil particles into aggregates or clusters, which are separated from adjoining peds by surfaces of weakness. Soil structure is classified on the basis of size, shape, and distinctness into classes, types, and grades (kombinacja lub agregacja pierwotnych cząstek glebowych w grupki) |
| substancje mineralne poprawiające stan gleby | mineral conditioner Any naturally occurring inorganic substances with a definite chemical composition and usually of crystalline structure, such as rocks, which are used to stabilize soil, improving its resistance to erosion, texture and permeability (naturalne substancje nieorganiczne stosowane dla polepszenia jakości gleby) |
| typ gleby | soil type A phase or subdivision of a soil series based primarily on texture of the surface soil to a depth at least equal to plow depth (about 15 cm) (faza lub wydzielenie serii glebowej w oparciu o uziarnienie prób powierzchniowej warstwy gleb do głębokości przynajmniej połowy głębokości warstwy ornej) |
| uprawa gleb | working the soil Ploughing the soil for agricultural purposes (uprawa gleb w celach rolniczych) |
| uprawa sprzyjająca pochłanianiu dwutlenku węgla przez glebę | carbon farming |
| uszkodzenia gleb | soil damage Soil impaired as a consequence of human activity. A study financed by UNEP, reporting in 1992, found that about 10,5% of the world's vegetative surface had been seriously damaged by human activity since 1945. The study found that much of the damage had been masked by a general rise in global agricultural productivity resulting from expanded irrigation, better plant varieties, and greater use of production inputs, such as fertilizers and pesticides. More than 1/3 of the damaged land was in Asia, almost 1/3 in Africa, and 1/4 in Central America. Some land had been damaged beyond restoration. The greatest sources of soil degradation were overgrazing, unsuitable agricultural practices, and deforestation (gleba uszkodzona w wyniku działalności człowieka) |
| uziarnienie gleby | soil texture 1. Refers to the relative proportions of the various size groups (sand, silt and clay) of the individual soil grains in a mass of soil. 2. Classification of soil by the proportion and graduations of the three size groups of soil grains, i.e., sand, silt and clay, present in the soil (określa wzajemne proporcje różnych frakcji (piasku, iłu i gliny) w całkowitej masie gleby) |
| wymywanie z gleby | soil leaching The removal of water or any soluble constituents from the soil. Leaching often occurs with soil constituents such as nitrate fertilizers with the result that nitrates end up in potable waters (usuwanie wody i substancji rozpuszczalnych z gleby) |
| zagospodarowanie gleb | soil use regime Type of management and utilization of the soil (zagospodarowanie i użytkowanie gleb) |
| zagęszczanie gleby | soil compaction |
| zakwaszanie gleb | soil acidification A naturally occurring process in humid climates that has long been the subject of research, whose findings suggest acid precipitation effects. The generally accepted impact of soil acidification on the productivity of terrestrial plants is summarised as follows: as soil becomes more acidic the basic cations (Ca, Mg) on the soil exchange are replaced by hydrogen ions or solubilized metals. The basic cation, now in solution, can be leached through the soil. As time progresses the soil becomes less fertile and more acidic. Resultant decreases in soil pH cause reduced, less-active population of soil microorganisms, which in turn slow decomposition of plant residues and cycling of essential plant nutrients (naturalny proces występujący w klimacie wilgotnym; długotrwałe badania wykazują związek z kwaśnymi opadami) |
| zanieczyszczenie gleb | soil pollution Modifications of soil features or, more generally, of its chemical and biological balance, caused by the discharge of polluting substances (zmiana cech glebowych lub, bardziej ogólnie, jej chemicznej i biologicznej równowagi, spowodowana oddziaływaniem substancji zanieczyszczających) |
| zapadanie się gleb | soil subsidence A sinking down of a part of the earth's crust, generally due to underground excavations (zapadanie się części skorupy ziemskiej, głównie w wyniku prowadzenia robót podziemnych) |
| zasklepianie gleby | soil sealing |
| zasklepianie gleby | land sealing |
| zasoby gleb | soil resource No definition needed (definicja zbędna) |
| zasoby węgla w glebie | soil carbon stock |
| zasolenie gleb | soil salination The accumulation of soluble mineral salts near the surface of soil, usually caused by the capillary flow of water from saline ground water. Where the rate of surface evaporation is high, irrigation can exacerbate the problem by moistening the soil and causing water to be drawn from deeper levels as water evaporates from the surface. The evaporation of pure water leaves the salts behind, allowing them to accumulate, and they can reach concentrations that are toxic to plants, thus sterilizing the land (nagromadzenie rozpuszczalnych soli mineralnych blisko powierzchni gleby) |
| zasolenie gleb | soil salinity Measurement of the quantity of mineral salts found in a soil. Many semi-arid and arid areas are naturally salty. By definition they are areas of substantial water deficit where evapotranspiration exceeds precipitation. Thus, whereas in humid areas there is sufficient water to percolate through the soil and to leach soluble materials from the soil and the rocks into the rivers and hence into the sea, in deserts this is not the case. Salts therefore tend to accumulate (badanie ilości soli mineralnych w glebie) |
| zdegradowana gleba | degraded soil |
| zdegradowana gleba | degraded land |
| zdolność gleby do pochłaniania dwutlenku węgla | soil carbon sequestration capacity |
| żyzność gleb | soil fertility The status of a soil with respect to the amount and availability to plants of elements necessary for plant growth (określenie gleby w odniesieniu do zasobności i dostępności dla roślin elementów niezbędnych do ich wzrostu) |
| żyzność gleb | soil capability The suitability of soils for various uses, e.g. sustained production of cultivated crops, pasture plants, etc., depending on depth, texture, kinds of minerals, salinity, kinds of salts, acidity, etc. (przydatność gleby do różnych celów użytkowych, takich jak uprawa roślin żywieniowych i pastewnych, zależna od głębokości gleby, tekstury, zasobności w minerały, zasolenia, zakwaszenia itd.) |
