Polish | Lithuanian |
absorpcja zanieczyszczeń | teršalo absorpcija (proces, w wyniku którego zanieczyszczenie jest fizycznie wchłonięte przez inną substancję lub ciało) |
akumulacja zanieczyszczeń | teršalo kaupimasis (proces, który jest odpowiedzialny za stały wzrost zanieczyszczeń w tkankach żywych organizmów) |
analiza zanieczyszczeń | teršalo analizė (wyznaczenie składu substancji powodującej zanieczyszczenie z wykorzystaniem technik laboratoryjnych i innych metod chemii analitycznej) |
bioakumulacja zanieczyszczeń | bioakumuliacinis teršalas (zanieczyszczenia gromadzące się w organizmach na skutek przyjmowania ich drogą pokarmową) |
biologiczne skutki zanieczyszczenia | biologinis taršos poveikis (skutki zanieczyszczenia dla organizmów żywych) |
biologiczny wskaźnik zanieczyszczenia | biotinis indeksas (skala jakości środowiska oparta na występujących w tym środowisku organizmach) |
chemiczny pomiar zanieczyszczeń | cheminis taršos matavimas (ilościowe oznaczanie substancji zanieczyszczających, ich rodzaju i rozprzestrzeniania w środowisku, przy zastosowaniu badania oddziaływania lub reakcji znanych związków chemicznych z zanieczyszczeniami) |
czynnik zanieczyszczenia atmosferycznego | oro teršalas |
czynnik zanieczyszczenia powietrza | oro teršalas |
degradacja zanieczyszczeń | teršalo irimas (fizyczny, chemiczny lub biologiczny rozkład zanieczyszczenia do prostszych składników) |
drogi przemieszczanie się zanieczyszczeń | teršalo patekimas (identyfikowalna trasa przemieszczania się zanieczyszczeń, od źródła, poprzez interakcje ze środowiskiem, aż do ostatecznych skutków w ekosystemie lub organizmach) |
dyfuzja zanieczyszczeń w pomieszczeniach | atliekų dujų dispersija (rozkład i przenoszenie w powietrzu zanieczyszczeń powstałych w procesach spalania lub produkcji) |
długofalowy skutek zanieczyszczeń | ilgalaikis teršalų poveikis |
efekt oddziaływania zanieczyszczeń | taršos poveikis (zasadniczy skutek (skutki) zanieczyszczenia oddziałującego na ludzkie zdrowie oraz różne aspekty związane ze środowiskiem (powietrze, woda, gleba), np. zmiany klimatu) |
ekspozycja człowieka na działanie zanieczyszczeń | teršalų poveikis žmogui |
eliminacja zanieczyszczeń | teršalo pašalinimas (proces całkowitego usuwania zanieczyszczeń oraz ich źródeł) |
emisja zanieczyszczeń | teršalo išmetimas (uwalnianie substancji zanieczyszczających do powietrza, wody i gleby z określonego źródła) |
fizyczny pomiar zanieczyszczeń | fizinis taršos matavimas (ilościowe oznaczenie obecności, zakresu lub rodzaju zanieczyszczeń w środowisku przy użyciu środków mechanicznych, np. technik optycznych, elektrycznych, akustycznych i termodynamicznych) |
gazowe zanieczyszczenia powietrza | dujinis oro teršalas (nie kondensujące lub lotne gazy, zwykle zawierające różne związki chemiczne usuwane do atmosfery) |
hałas jako zanieczyszczenie środowiska | triukšmas (zakłócenia hałasowe w środowisku, potencjalnie szkodliwe dla człowieka, zwierząt i roślin) |
identyfikacja zanieczyszczeń | teršalų identifikavimas (oznaczenie substancji lub grupy substancji powodujących zanieczyszczenie) |
imisja zanieczyszczeń | teršalo imisija (przenoszenie stałych, ciekłych lub gazowych zanieczyszczeń w powietrzu, wodzie i glebie) |
Koalicja na rzecz klimatu i czystego powietrza w celu redukcji krótkotrwałych zanieczyszczeń | Klimato ir švaraus oro koalicija |
Koalicja na rzecz klimatu i czystego powietrza w celu redukcji krótkotrwałych zanieczyszczeń | Klimato ir švaraus oro koalicija dėl trumpaamžių atmosferos teršalų |
kompleksowy monitoring zanieczyszczeń | kompleksinė taršos kontrolė (procedura biorąca pod uwagę wszystkie podstawowe rodzaje emisji do gleby, powietrza i wody jednocześnie po to, by uniknąć sytuacji, w której badania jednego z mediów wpływają ujemnie na inne media) |
koncentracja zanieczyszczeń | teršalo koncentracija (miara ilości substancji zanieczyszczającej w jednostce wody, gleby, powietrza, żywności lub innego środka) |
kontrola zanieczyszczeń | taršos kontrolė (chemiczne i fizyczne metody zmniejszania ładunków większości zanieczyszczeń) |
Konwencja sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych | Stokholmo konvencija dėl patvariųjų organinių teršalų |
Konwencja w sprawie ochrony Morza Czarnego przed zanieczyszczeniem | Konvencija dėl Juodosios jūros apsaugos nuo taršos |
kryterium zanieczyszczenia | taršos kriterijus (norma ustanowiona dla pewnych zanieczyszczeń, która ogranicza ich dopuszczalne stężenie) |
maksymalne stężenie zanieczyszczeń powietrza | didžiausia imisijos koncentracija (najwyższe stężenie substancji zanieczyszczających powietrze w środowisku, którego wpływ w określonym przedziale czasu i przy określonej częstotliwości występowania nie powoduje negatywnych skutków u człowieka, zwierząt i roślin) |
Międzynarodowa konwencja o odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami | Tarptautinė konvencija dėl civilinės atsakomybės už taršos nafta padarytą žalą |
monitoring zanieczyszczeń | taršos stebėjimas (ilościowe lub jakościowe określenie obecności, skutków lub poziomu jakiegoś zanieczyszczenia w powietrzu, wodzie lub w glebie) |
monitoring zanieczyszczeń | teršalų stebėjimas (okresowe lub stałe określanie ilości substancji zanieczyszcających obecnych w środowisku) |
norma zanieczyszczeń | taršos norma |
obliczanie dyspersji zanieczyszczeń | dispersijos skaičiavimas (obliczanie dyspersji zanieczyszczeń oblicza się wykorzystując modele matematyczne, które symulują warunki atmosferyczne i zachowanie się zanieczyszczeń. Na ich podstawie można oszacować stężenie i depozycję zanieczyszczeń co pozwala na ocenę istniejących i hipotetycznych scenariuszy emisyjnych) |
obszar potencjalnego rozprzestrzenienia zanieczyszczeń | galimos taršos sritis (obszar, w którym mogą wystąpić zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska) |
ocena zanieczyszczeń | teršalo vertinimas |
odbiornik zanieczyszczeń | taršos absorbentas (urządzenie do usuwania chemikaliów lub gazów z systemu atmosfera-biosfera-ocean, w którym substancja jest absorbowana w stałym lub pół-stałym odbiorniku składującym) |
odpady z procesów ograniczania zanieczyszczeń | taršos mažinimo atliekos (odpady powstające w procesach ograniczania emisji zanieczyszczeń z procesów przemysłowych i procesach oczyszczania) |
odpowiedzialność za zanieczyszczenie | atsakomybė už taršą (odpowiedzialność za szkody wynikłe z powodu zanieszczenia substancjami niebezpiecznymi, zanieczyszczającymi itp.) |
ograniczanie zanieczyszczeń | taršos kontrolės priemonė (procedura lub działanie podejmowane dla ograniczenia zmian w środowisku powodowanych bezpośrednio lub pośrednio przez człowieka) |
opad zanieczyszczeń | teršalo nusėdimas (proces, w wyniku którego czynniki zanieczyszczające osiadają lub akumulują się w ekosystemach) |
opad zanieczyszczeń z atmosfery | nusėdimas iš atmosferos (opad pyłu i drobnych cząstek z powietrza) |
opłaty za zanieczyszczenie środowiska hałasem | skleidžiamo triukšmo mokestis (kwota opłat karnych nałożona przez władze administracyjne na jednostki emitujące uciążliwy i niepożądany hałas) |
pomiar zanieczyszczeń | taršos matavimas (ocena koncentracji substancji zanieczyszczającej w jednostce czasu w określonym miejscu) |
powierzchniowe źródło zanieczyszczeń | neapibrėžtas taršos šaltinis (zanieczyszczenia powstające w wyniku różnego rodzaju działalności nie wyodrębnionej jako źródła emisji) |
poziom zanieczyszczeń | teršalo lygis (wartość określająca stężenie czynnika zanieczyszczającego w obrębie określonej powierzchni, na ogół określana metodą pomiarów oraz przy pomocy urządzenia rejestrującego) |
prawodawstwo w zakresie emisji zanieczyszczeń | taršos teisės aktai (normy prawne w zakresie ograniczenia emisji zanieczyszczeń) |
Protokół do Konwencji z 1979 r. w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości dotyczący trwałych zanieczyszczeń organicznych | 1998 m. Arhuso protokolas dėl patvariųjų organinių teršalų |
Protokół do Konwencji z 1979 r. w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości dotyczący trwałych zanieczyszczeń organicznych | 1979 m. tolimų tarpvalstybinių oro teršalų pernašų konvencijos protokolas dėl patvariųjų organinių teršalų |
Protokół do Konwencji z 1979 r. w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości dotyczący trwałych zanieczyszczeń organicznych | Arhuso protokolas |
protokół w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych TZO z 1998 roku | 1998 m. Arhuso protokolas dėl patvariųjų organinių teršalų |
protokół w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych TZO z 1998 roku | 1979 m. tolimų tarpvalstybinių oro teršalų pernašų konvencijos protokolas dėl patvariųjų organinių teršalų |
protokół w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych TZO z 1998 roku | Arhuso protokolas |
protokół z Aarhus z 1998 roku w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych | 1979 m. tolimų tarpvalstybinių oro teršalų pernašų konvencijos protokolas dėl patvariųjų organinių teršalų |
protokół z Aarhus z 1998 roku w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych | 1998 m. Arhuso protokolas dėl patvariųjų organinių teršalų |
protokół z Aarhus z 1998 roku w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych | Arhuso protokolas |
przekształcanie zanieczyszczeń | teršalo evoliucija (procesy przemian zachodzące po wprowadzeniu substancji zanieczyszczającej do środowiska) |
przepisy dotyczące ochrony przed zanieczyszczeniem | taršos kontrolės reglamentas (akty prawne rządu, administracji lub organizacji międzynarodowej lub traktat określające granice emisji substancji, które zagrażają lub negatywnie oddziaływują na środowisko i ludzkie zdrowie) |
punktowe źródło zanieczyszczeń | konkretus taršos šaltinis (zanieczyszczenie z jednostkowego źródła) |
redukcja zanieczyszczeń | taršos mažinimas (zmniejszanie stopnia lub intensywności zanieczyszczeń w glebie, rzekach, jeziorach, morzach, atmosferze itd.) |
redukcja zanieczyszczeń | teršalų mažinimas (podejmowanie środków nakierowanych na redukcję zanieczyszczeń, często poprzez stosowanie fizycznego lub chenicznego usuwania substancji trujących lub potencjalnie trujących) |
rodzaj zanieczyszczeń | taršos tipas |
rozkład przestrzenny zanieczyszczeń | teršalų pasiskirstymas (model opisujący zachowanie się zanieczyszczeń w regionie geograficznym) |
rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń | teršalų dispersija (rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń z miejsca uwolnienia do powietrza, wody i gleby) |
rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń | teršalų migracija (niekontrolowane przemieszczanie się ciekłych lub gazowych zanieczyszczeń) |
ryzyko zanieczyszczenia | taršos rizika (prawdopodobieństwo powstania szkody dla zdrowia ludzi, własności lub środowiska spowodowane przez wprowadzenie do ekosystemu niepożądanych substancji) |
sprzęt i urządzenia do kontroli zanieczyszczeń | taršos kontrolės įranga (sprzęt i urządzenia służące do zmniejszania lub usuwania ze środowiska tych emisji, które potencjalnie mogą spowodować zanieczyszczenie) |
sprzęt i urządzenia do redukcji zanieczyszczeń | taršos mažinimo įranga (sprzęt i urządzenia służące do zmniejszania stopnia lub intensywności zanieczyszczeń) |
stałe zanieczyszczenia | ištisinė apkrova (ilość zanieczyszczenia dopływająca w sposób ciągły) |
strumień zanieczyszczeń | teršalų srautas (ciągła dyfuzja lub przemieszczanie się zanieczyszczeń, także tempo tego procesu) |
technologia redukcji zanieczyszczeń | taršos kontrolės technologija (metody stosowane do zmniejszania ilości substancji zanieczyszczających emitowanych ze źródeł zanieczyszczeń) |
trwałe zanieczyszczenia organiczne | atsparus organinis teršalas (zanieczyszczenia organiczne, które w ograniczonym stopniu podlegają procesom rozkładu i kumulują się w środowisku) |
trwałe zanieczyszczenie organiczne | patvarusis organinis teršalas |
tworzenie się zanieczyszczeń | teršalų formavimasis (proces tworzenia się zanieczyszczeń) |
ubezpieczenie od zanieczyszczeń | draudimas nuo taršos (umowa handlowa, która zapewnia ochronę przed ryzykiem lub określonym rodzajem ryzyka związanym z zanieczyszczeniem, unieszkodliwianiem odpadów niebezpiecznych lub podobnymi zagadnieniami) |
unieruchomienie zanieczyszczeń | teršalų sulaikymas (procesy obróbki wykorzystywane do ograniczenia rozpuszczalności zanieczyszczeń w celu zminimalizowania ich migracji i wymywania lub w celu przygotowania do ich usuwania) |
uruchomienie zanieczyszczeń | teršalų kaupimasis |
wtórne uruchamianie zanieczyszczeń | teršalų pakartotinis surinkimas |
wykrywanie źródeł zanieczyszczeń | teršalo šaltinio nustatymas |
wypadkowy zrzut zanieczyszczeń | staigus taršos padidėjimas (nagły zrzut zanieczyszczeń do powietrza, wody lub gruntu) |
zachowanie się zanieczyszczeń | teršalo elgsena |
zanieczyszczenia fizyczne | fizinis teršalas (zanieczyszczenia charakteryzujące się oddziaływaniem fizycznym na warunki środowiskowe (np. hałas, promieniowanie mikrofalowe, wibracja)) |
zanieczyszczenia fotochemiczne | fotocheminė tarša (zanieczyszczenia powietrza, w tym ozon i inne związki chemiczne tworzone poprzez działanie światła na tlenki azotu) |
zanieczyszczenia glebowe | dirvožemio teršalas (substancje stałe, ciekłe i gazowe, które w sposób szkodliwy zabużają naturalny stan gleby) |
zanieczyszczenia krajowe | vietinė tarša |
zanieczyszczenia miast | miesto tarša (zanieczyszczenia gęsto zaludnionych obszarów, spowodowane przez pojazdy mechaniczne, obiekty przemysłowe, ciepłownie, spalarnie itp.) |
zanieczyszczenia miejskie | miesto teršalas |
zanieczyszczenia nieorganiczne | mineralinė tarša (zanieczyszczenia pochodzące głównie z działań wydobywania kopalin) |
zanieczyszczenia organiczne | organinis teršalas (zanieczyszczenia pochodzące z uprawy roślin i hodowli zwierząt zawierające głównie węgiel, wodór i tlen) |
zanieczyszczenia organiczne | organinė tarša (zanieczyszczenia powodowane przez substancje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego) |
zanieczyszczenia pochodzenia biologicznego | biologinis teršalas (wirusy, bakterie, grzyby i alergeny obecne w środowisku, które mogą powodować ujemne oddziaływanie zdrowotne) |
zanieczyszczenia radioaktywne | radioaktyvusis teršalas (substancja ulegająca procesowi rozpadu jąder atomowych i oddająca energię jądrową w formie cząsteczek lub fal, często związana z wybuchami jądrowymi lub awarią elektrowni jądrowej) |
zanieczyszczenia ropą naftową | tarša nafta (zanieczyszczenie ekosystemu, szczególnie ekosystemów wodnych olejami i produktami ropopochodnymi) |
zanieczyszczenia termiczne | šiluminė tarša (nadmierne wzrastanie lub obniżanie temperatury wody powyżej lub poniżej prawidłowego, okresowego zakresu w strumieniach, jeziorach lub oceanach, co jest wynikiem wpuszczania gorących lub zimnych ścieków do tych wód) |
zanieczyszczenia wód | vandens teršalas (czynnik chemiczny lub fizyczny, znajdujący się w wodzie, który może istotnie zaburzyć jej naturalne właściwości) |
zanieczyszczenia związkami halogenowanym | halogenintas teršalas (związki organiczne, do których przyłączono jeden z pięciu pierwiastków halogenowych (astat, brom, chlor, fluor i jod); niektóre z nich przyczyniają się do zmniejszenia stężenia ozonu w stratosferze) |
zanieczyszczenia złożone | sudėtinė tarša (emisja substancji zubażających warstwę ozonową, gazów cieplarnianych, metanu, itp.) |
zanieczyszczenie atmosfery | atmosferos tarša (obecność substancji w atmosferze, w ilościach powodujących zagrożenie dla zdrowia ludzi lub środowiska) |
zanieczyszczenie chemiczne | cheminė tarša (zanieczyszczenie powodowane przez substancje chemiczne) |
zanieczyszczenie fizyczne | fizinė tarša (wprowadzenie lub obecność szkodliwych substancji do środowiska) |
zanieczyszczenie gleb | dirvožemio tarša (zmiana cech glebowych lub, bardziej ogólnie, jej chemicznej i biologicznej równowagi, spowodowana oddziaływaniem substancji zanieczyszczających) |
zanieczyszczenie gruntu | žemės tarša (obecność zanieczyszczeń na danym obszarze lub w którejś z jego części składowych) |
zanieczyszczenie jezior | ežero tarša (bezpośrednie lub pośrednie zmiany biologicznego, fizycznego, chemicznego lub radiologicznego stanu wód jeziornych lub ekosystemu jeziora) |
zanieczyszczenie lotne | uodžiamoji tarša (zanieczyszczenie powodowane emisjami gazowymi do atmosfery, które emitowane nawet w niewielkich ilościach mogą być szkodliwe dla zdrowia lub powodowć choroby u ludzi mieszkających w sąsiedztwie) |
zanieczyszczenie morza ze źródeł lądowych | jūros tarša iš sausumos |
zanieczyszczenie mórz | jūros tarša (negatywne zmiany środowiska morskiego spowodowane przez umyślne lub nieumyślne uwolnienie substancji niebezpiecznych lub toksycznych, np. ścieków) |
zanieczyszczenie obszaru nadmorskiego | pakrantės tarša (emisja zanieczyszczeń w obszarach nadmorskich lub bezpośrednio do morza) |
zanieczyszczenie pasz | pašaro užteršimas (skażenie paszy dla zwierząt przez wprowadzenie substancji niebezpiecznych lub trujących) |
zanieczyszczenie pochodzenia biologicznego | biologinė tarša (zachwianie równowagi biologicznej poprzez przypadkowe lub celowe uwolnienie obcego dla danego ekosystemu organizmu do środowiska) |
zanieczyszczenie pochodzenia przemysłowego | pramoninė tarša (zanieczyszczenie pochodzenia przemysłowego) |
zanieczyszczenie powietrza | oro tarša (obecność w atmosferze nadmiernej ilości gazów, pyłów lub promieniowania powstałych na skutek działalności człowieka) |
zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach zamkniętych | oro tarša uždaroje patalpoje (chemiczne, fizyczne lub biologiczne zanieczyszczenia powietrza wewnątrz budynków i innych przestrzeni zamkniętych, w których przebywają ludzie; zanieczyszczenia te mogą wynikać z obecności dymu tytoniowego, pestycydów, środków czyszczących, gazów uwalnianych z materiałów budowlanych, wykładzin, produktów gospodarstwa domowego, itp.) |
zanieczyszczenie powodowane przez rolnictwo | žemės ūkio tarša (zanieczyszczenie powstające na skutek prowadzenia produkcji rolnej, w tym spływ z nawożonych pól, padłe zwierzęta, itp.) |
zanieczyszczenie rzek | upės tarša (bezpośrednie lub pośrednie zaburzanie naturalnych własności (fizycznych i chemicznych) wód rzecznych lub ekosystemów rzecznych) |
zanieczyszczenie transgraniczne | tarpvalstybinė tarša (zanieczyszczone powietrze lub woda czy skażone odpady wytworzone w jednym państwie i przeniesione do innych) |
zanieczyszczenie w ujściach rzek | žiočių tarša (zanieczyszczenie zlokalizowane w odcinku cieku w pobliżu jego ujścia, w zasięgu pływów zbiornika wodnego, do którego wpadają wody danego cieku) |
zanieczyszczenie wybrzeża | pakrantės tarša |
zanieczyszczenie wód | vandens tarša (zaburzenia właściwości chemicznych, fizycznych, biologicznych i radiologiczncyh wody spowodowane działalnośćią człowieka) |
zanieczyszczenie wód | vandens teršalas |
zanieczyszczenie wód gruntowych | gruntinio vandens tarša (zanieczyszczenie wód podziemnych przez substancje przesiąkające, takie jak związki nieorganiczne (chlorki, azotany, metale ciężkie itp.), związki organiczne wytworzone sztucznie (pestycydy, nawozy itp.) oraz patogeny (bakterie, pasożyty itp.)) |
zanieczyszczenie wód przez działalność handlową | pramonės nutekamieji vandenys (płynne lub zawarte w wodzie zanieczyszczenia pochodzące z działalności handlowej) |
zanieczyszczenie wód słodkich | gėlųjų vandenų tarša (pośrednie lub bezpośrednie zakłócenie jakości biologicznej, fizycznej, chemicznej lub radiologicznej wód słodkich) |
zanieczyszczenie środowiska | aplinkos tarša (wprowadzanie do środowiska, w wyniku działań człowieka, substancji lub energii, które mogą spowodować zagrożenie zdrowia ludzi, szkody w zasobach przyrodniczych i układach ekologicznych, uszkodzenia infrastruktury albo mogą kolidować z prawidłowymi sposobami użytkowania środowiska) |
zanieczyszczenie świetlne | šviesinė tarša |
zanieczyszczenie żywności | maisto teršalas (substancje potencjalnie szkodliwe w pożywieniu człowieka lub zwierząt) |
zapobieganie zanieczyszczeniom | taršos prevencija (ograniczenie wytwarzania odpadów niebezpieczncyh i gazów cieplarnianych u źródła, podczas procesu produkcji) |
zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola | taršos integruota prevencija ir kontrolė |
ładunek zanieczyszczeń | taršos krūvis (ilość czynnika stresu wprowadzonego do ekosystemu jako zanieczyszczenie natury fizycznej lub chemicznej, uwalniane ze źródeł naturalnych i antropogenicznych) |
ładunek zanieczyszczeń | teršalo krūvis (masa zanieczyszczeń przenoszona przez czynnik taki jak strumień, lodowiec lub wiatr w danej jednostce czasu) |
śladowe zanieczyszczenie wody | mikroteršalas (zanieczyszczenie wody, występujace w bardzo małych, śladowych ilościach) |
źródło zanieczyszczeń | taršos šaltinis (miejsca lub obszary skąd subtancje zanieczyszczające są uwalniane do atmosfery lub wody, albo miejsce skąd rozlega się hałas; źródła zanieczyszczeń mogą być punktowe, liniowe i powierzchniowe) |